Τρίτη 12 Φεβρουαρίου 2013

∆ράση µαστίχας κατά τριγλυκεριδίων και χοληστερίνης


της Κας ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ- ΠΙΤΙ∆Η 
Αναπλ.Καθηγήτριας Ιατρικής Σχολής Αθηνών


Τα  καρδιοαγγειακά  νοσήµατα  δηλ  εµφράγµατα ,  εγκεφαλικά  επεισόδια   κλπ, αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτου σε ολόκληρο τον κόσµο. Τα αποδίδουµε κατά βάση στην  αθηρογέννεση  δηλ  στο  γεγονός  ότι  στα  αγγεία  του  σώµατος µας  εναποτίθενται κάποιες πλάκες που τις λέµε αθηρωµατικές.
Για να γίνω ποιο κατανοητή   αναφέρω ένα παράδειγµα:  φανταστείτε  τους  σωλήνες  του  υδρευτικού  συστήµατος  όταν  καθιζάνουν στο  εσωτερικό  τους  ιζήµατα  από  βρωµιές  και  λίπη.  Όπως  σ΄  αυτή  τη  περίπτωση δυσκολεύει  η  ροή  του  νερού (µπορεί  και  να  σταµατήσει)  έτσι  και  στις  αρτηρίες δυσκολεύει  η  ροή  του  αίµατος.  Κάποια   στιγµή µία  από  αυτές  τις  πλάκες µπορεί  να ξεφύγει και να φράξει κάποιο µικρότερο αγγείο οπότε προκαλείται κάποιο έµφρακτο είτε της  καρδιάς  είτε  του  εγκεφάλου  και  πολύ  σπανιότερα  ίσως  κάποια  εµβολή  στους πνεύµονες. 
Η αυξηµένη συχνότητα αυτών των παθήσεων έχει παρατηρηθεί τον τελευταίο αιώνα και όπως είναι φυσικό έχει συνδεθεί µε την διατροφή των ανθρώπων δηλαδή µε το γεγονός ότι παλαιότερα   η διατροφή ήταν λιγότερη ,πιο φυσική και µε λιγότερα λιπαρά, σε αντίθεση µε σήµερα. Προσωπικά πιστεύω ότι πρώτη αιτία θανάτου σήµερα είναι το στρες , µπορεί να λέµε και να αποδίδουµε πάρα πολλά ,ακόµα και όλα , στην διατροφή, αλλά ο στρεσογόνος παράγοντας όχι µόνο δεν µπορεί να θεωρηθεί αµελητέος, αλλά είναι καθοριστικός.   
Στους  επιστηµονικούς  κύκλους   κυριαρχεί  η  άποψη  ότι  στα  επόµενα χρόνια  τα  σηµερινά  παιδιά  θα  αντιµετωπίσουν  πληθώρα  προβληµάτων  υγείας,  λόγω κακής  διατροφής  αλλά  και  του  στρες  που  υφίστανται.  Η  αρτηριοσκλήρυνση  στην παιδική  ηλικία  ήταν  σπανιότατο  φαινόµενο  παλαιότερα ,ενώ  τώρα  παρατηρούµε  σε νεκροτοµές  που  γίνονται (για  άλλους  λόγους)  σε  παιδιά ,ουκ  ολίγες  περιπτώσεις αρτηριοσκλήρυνσης.
Οπωσδήποτε  λοιπόν  εκτός  από  το  περιβάλλον  η  διατροφή  παίζει σηµαντικό  ρόλο  και  το µεγαλύτερο  βάρος  έχει  αποδοθεί  στην  χοληστερόλη.  Η χοληστερίνη  είναι µία  πρόδροµη  ουσία  των  ορµονών  και  παίζει  πολύ  σηµαντικό  ρόλο στη  βιοχηµεία  και  στον µεταβολισµό ,  αφού  απο  αυτην  συντίθενται  οι  ορµόνες µας, χωρίς τις οποίες δεν µπορούµε να επιβιώσουµε. Κάποια λοιπόν χοληστερίνη χρειάζεται, αλλά παν µέτρο άριστον. 
Εµείς κάνουµε κατάχρηση στις χοληστερίνες και στα λίπη που τρώµε. Τα περισσότερα τρόφιµα που κυκλοφορούν µε στόχο την κατανάλωση τους από τα  παιδιά,  είναι  κατασκευασµένα µε  τρόπο  για  να  προσελκύουν  το µάτι  και  να προκαλούν την επιθυµία να τρως, παρά να προσφέρουν θρεπτικές ουσίες και συστατικά ωφέλιµα για την υγεία. Τα παιδιά µετατρέπονται από πελάτες-καταναλωτές, σε θύµατα..
Φανταστείτε  την  εικόνα  ενός  παιδιού µπροστά  σε  ένα  πακέτο  τσιπς  η  γαριδάκια,  την επιθυµία του να τα γευθεί χωρίς να έχουν να του προσφέρουν τίποτα και αµέσως µετά σκεφτείτε µε τι ευκολία και πόσο εµείς απλόχερα τους τα δωρίζουµε. 

Με όλα αυτά είναι φυσικό το επιστηµονικό ενδιαφέρον να έχει στραφεί σε κάθε ουσία η οποία µπορεί να µειώσει τα επίπεδα της χοληστερόλης στο αίµα. Κι εµένα από φύση µου , µου αρέσουν  τα οικολογικά πράγµατα,  γιατί πιστεύω ότι η θεραπεία µέσω της  φύσεως,  είναι  ο  καλύτερος  γιατρός  για  όλα,  και  όχι –  επιτρέψτε µου  να  πω-  τα βιοµηχανοποιηµένα πράγµατα. 
Επειδή είµαι Χιώτισσα,  έδειξα ενδιαφέρον εξ αρχής για να δούµε αν η µαστίχα που από αρχαιοτάτων χρόνων ήταν γνωστή για τις θεραπευτικές γενικά  ιδιότητες,  χωρίς  αυτές  να  έχουν  ερευνηθεί, µπορούσε  να  έχει  κάποια  επίδραση στην  χοληστερίνη  του  αίµατος. Παράλληλα  γνωρίζουµε  ότι  όλα  τα  αντιχοληστερινικά φάρµακα που παίρνει αυτήν  τη στιγµή ο κόσµος,  έχουν αν µη  τι άλλο, κακή  επίδραση στο συκώτι. Γι΄ αυτό και πρέπει µετά τα φάρµακα που παίρνουνε για τη χοληστερόλη, να ελέγχονται  οι  τρανσαµινάσες,  και  το  συκώτι  γενικότερα,  γιατί  προκαλείται τρανσαναιµία, καταστροφή δηλαδή των ηπατικών κυττάρων σε µικρή ή µεγάλη έκταση.
Ο µεταβολισµός των λιπιδίων και της χοληστερόλης γίνεται µέσα από το ήπαρ, και όχι µόνο των λιπιδίων αλλά και των φαρµάκων, εποµένως όλα αυτά τα φάρµακα που κανείς παίρνει για να µειώσει την χοληστερόλη επηρεάζουν τη λειτουργία του ήπατος, συνήθως αρνητικά.  Ξέραµε  βέβαια  ότι  η µαστίχα  έχει  ευεργετική  επίδραση  στο  στοµάχι  και πολλοί το είχαν συνδέσει ότι µε τη µάσηση βοηθάει στην έκκριση διαφόρων θρεπτικών ενζύµων από  το σίελο και  εποµένως βοηθάει  τη χώνεψη µηχανικά ή µε  το σίελο. Είχα διάφορους  πελάτες,  σαν µικροβιολόγος,  που  τους  έδινα µαστίχα  στα  πλαίσια  έρευνας που κάναµε για τη χοληστερόλη και κυρίως για το ελικοβακτηρίδιο  του πυλωρού. Ήταν όµως η πρόσβασή µου  ευκολότερη σε ανθρώπους που  είχαν χοληστερίνη και  είναι µια έρευνα που γίνεται για πρώτη φορά   µε ανθρώπους, δηλαδή οι περισσότερες έρευνες που ασχολούνται µε  τις  θεραπευτικές  ιδιότητες  της µαστίχας  είχαν  να  κάνουν µε πειραµατικές έρευνες που γίνονται  σε ποντίκια και όχι σε ανθρώπους. Άνθρωποι λοιπόν που ερχόντουσαν στο ιατρείο έτσι απλά και είχαν χοληστερίνη, τους έλεγα : «θέλετε να δοκιµάσετε τη µαστίχα;- είχαν και κάτι ακούσει ότι µειώνει τη χοληστερίνη του αίµατος και βεβαίως µε µεγάλη προθυµία οι περισσότεροι δεχόντουσαν  να πάρουν  τη µαστίχα, διότι  δεν  τους  ενέπνεε  ανησυχία  και  ξέρανε  ότι  είναι  ένα φυσικό  προϊόν  πού  ούτως  ή άλλως  τη  χρησιµοποιούσαν µασώντας  την  σαν  τσίχλα,  ή  βάζοντας  την  σαν  άρωµα  σε διάφορα πράγµατα και έτσι ξεκίνησε δειλά   δειλά αυτή η έρευνα η οποία και ενισχύθηκε από την ΕΜΧ και πέρυσι καταλήξαµε στα συµπεράσµατά µας και γράψαµε µια εργασία και µελετώντας  τα στατιστικά µας δεδοµένα  είδαµε ότι πράγµατι η λήψη  της µαστίχας έχει  στατιστικά  σηµαντική  επίδραση  στη µείωση  της  χοληστερίνης  του  αίµατος.  Τη µαστίχα  την  παίρνανε  σε  σκόνη,  δηλαδή µας  στέλνανε  από  την  Ένωση  τη µαστίχα κονιορτοποιηµένη και  τους δίναµε  ένα κουταλάκι  του γλυκού  το οποίο βάζανε σε λίγο νεράκι και το έπιναν. Η µαστίχα δε διαλύεται στο νερό, αλλά σχηµατίζει ένα εναιώρηµα και διευκολύνει το νερό απλώς για να την πίνουν και να πηγαίνει κάτω. 

 Είχαµε  και  κάποιες  δυσκολίες,  δεν  ήταν  όλα  οµαλά  και  εύκολα.  Κάποιοι  δυσκολευόντουσαν να  την πίνουν. Αλλά αρκετοί ήταν που  την πήραν και αρχίσαµε να διαπιστώνουµε µια µείωση στα  επίπεδα  της  χοληστερίνης,  χωρίς  βεβαίως  να  είναι  του επιπέδου  των  φαρµάκων  που µειώνουν  τη  χοληστερίνη  κάτω  από  τα 200. Η µείωση, όµως, που προκαλεί είναι στατιστικά σηµαντική. Η ωφέλεια της µαστίχας δεν είναι µόνο ότι µειώνει  τη  χοληστερίνη, µειώνει  το  λόγο  χοληστερίνης  προς HDL,  που  είναι  ο αθηρωµατικός δείκτης επικινδυνότητας. Μειώνει την Lp(a) λιποπρωτείνη, που είναι και αυτή  ένας  δείκτης   επικινδυνότητας  για  καρδιαγγειακά  νοσήµατα  και  που  συνήθως, επειδή η Lp(a) καθορίζεται γενετικά, δεν υπάρχουν φάρµακα που να την επηρεάζουν.  

Η µαστίχα, λοιπόν, µειώνει την Lp(a) και ασκεί προστατευτική δράση στα αγγεία µας και επίσης µειώνει  τις  λιποπρωτεΐνες Α  και  Β.  Το  παράξενο  είναι ,  που  είναι  και  τυχαίο εύρηµα,  ότι µειώνει  και  τις  τρανσαµινάσες  του  ήπατος,  σε  αντίθεση µε  τα αντιχοληστερινικά  φάρµακα που αυξάνουν τις τρανσαµινάσες. Εµείς απευθυνόµαστε σε ανθρώπους  που  είχαν  χοληστερίνη. Αυτοί  συνήθως  δεν  είχαν  πρόβληµα µε  το  συκώτι τους,  το  συκώτι  τους  ήταν  φυσιολογικό.  Στα  πλαίσια  της  έρευνας  όµως  για  να  δούµε µήπως  εκδηλωθούν  κάποιες  τοξικές  δράσεις  της µαστίχας ,  τους  κάναµε  όλο  το βιοχηµικό  τσεκ απ. Μετρήσαµε δηλ. σάκχαρο, χοληστερίνη, ουρικό οξύ,  τριγλυκερίδια και  τρανσαµινάσες,  και  διαπιστώσαµε  ότι  σε  αυτούς,  που  έτσι  κι  αλλιώς  ήσαν φυσιολογικές  οι  τρανσαµινάσες ,είχαµε  και  περαιτέρω µείωση  των  τρανσαµινασών,  η οποία  ήταν  στατιστικά  σηµαντική.  Που  σηµαίνει  ότι  η µαστίχα  ασκεί µια ηπατοπροστατευτική  δράση.  Και  στην  προσπάθειά µας  να  γράψουµε  την  εργασία διαπιστώσαµε  ότι  έχει  γίνει µια  άλλη  έρευνα  σχετικά µε  τη  δράση  της µαστίχας  στο ήπαρ.   
Σε  ποντίκια  που  τους  είχαν  δώσει  τετραχλωράνθρακα,  που  είναι  ηπατοτοξική ουσία και προκαλεί καταστροφή του ήπατος, είδαν ότι, αν τους χορηγηθεί µαστίχα, αυτή ασκεί ηπατοπροστατευτική δράση. 
Εµείς, λοιπόν, ασχολούµαστε τώρα µε το να δίνουµε µαστίχα  σε  ασθενείς  που  έχουν  αυξηµένες  τρανσαµινάσες  και  γ-GT, µε  θετικά αποτελέσµατα µέχρι στιγµής και σ’ αυτόν τον τοµέα. Βέβαια δεν είναι και τόσοι πολλοί, πρέπει  να  τους  ψάχνουµε.   
Οι  κλινικές µελέτες  δεν  είναι  και  τόσο  εύκολες  σε µικρό χρονικό διάστηµα, όπως στο εργαστήριο που έχεις τα ποντίκια την ώρα που θέλεις, που ξέρεις ότι παίρνουν σωστά το φάρµακό τους και τα ελέγχεις όταν θέλεις. Ιδιαίτερα όταν έχεις να κάνεις µε άτοµα κάποιας ηλικίας, πού άλλοτε ξεχνάνε να έρθουνε, παρόλο που τους τα µετράµε αυτά δωρεάν, ή ξεχνούν να πάρουν τις δόσεις τους κ.λ.π. Έχει και τέτοιες δυσκολίες αυτή η µελέτη. Συνεχίζουµε όµως και την κάνουµε µε µεράκι και αγάπη, γιατί πιστεύουµε ότι ο καλύτερος γιατρός είναι η φύση, έχει σοφία και ξέρει  από µόνη  της  να  λύνει  τα  προβλήµατα  που  δηµιουργούνται.   
Πιστεύουµε  ότι  η τροφή, και η µαστίχα είναι τρόφιµο κατά κάποιο τρόπο, πρέπει να είναι, όπως λέει και ο Ιπποκράτης,  το  φάρµακό  σου.  Βεβαίως  πιστεύουµε  ότι  υπάρχουν  δηλητήρια  και  όχι δηλητηριώδεις  δόσεις  και  εποµένως  πρέπει  να  προσέχουµε  τη  διατροφή µας ,  διότι µπορεί  πράγµατι  το  γάλα  ή  το  τυρί  να  είναι  ωφέλιµο,  αλλά  στις  ποσότητες  που  το καταναλώνουµε , έχουν γίνει δηλητήρια για τον οργανισµό και µάλιστα µε τον τρόπο που παρασκευάζονται.  Σ΄  αυτά  τα  πλαίσια  λοιπόν  κάνουµε  τη µελέτη µας,  η  οποία αποδεικνύει επιστηµονικά, χωρίς να αποδεικνύει και το µηχανισµό µε τον οποίο γίνεται αυτή η δράση της στα επίπεδα της χοληστερίνης, ότι µειώνει τη χοληστερίνη στο αίµα.
Κι αυτό βεβαίως είναι µία  πρόκληση για τους ερευνητές. Αξίζει τον κόπο να συνεχίσουν περαιτέρω την έρευνα πάνω στη δράση και τους µηχανισµούς δράσης της µαστίχας  και την  προστατευτική  δράση  που  ασκεί  τόσο   στο  καρδιαγγειακό  σύστηµα  όσο  και  στο ήπαρ.